بیماری سلیاک چیست؟ بیماری سلیاک یک بیماری ژنتیکی خودایمن است؛ به این معنا که سیستم ایمنی بدن ما در پاسخ به گلوتن فعال شده و به اشتباه باعث آسیب روده باریک (کوچک) می‌شود. گلوتن پروتئینی است که در گندم، جو و چاودار یافت می‌شود؛ بنابراین مصرف خوراکی‌های حاوی این مواد، با تحریک سیستم ایمنی، باعث از بین رفتن پرزهای روده باریک و کاهش سطح جذب می‌شود. جذب مواد مغذی در پرزهای روده کوچک اتفاق می‌افتد، به همین دلیل آسیب این پرزها، سبب اختلال جذب مواد مغذی و عوارض جدی ناشی از آن خواهد داشت. در این مقاله از سایت “دکتر شنگه” قصد داریم با این بیماری بیشتر اشنا شویم.
بیماری سلیاک چیست؟
بیماری سلیاک را می‌توان یک مشکل خود ایمنی دانست. این بیماری بر اثر حساسیت بدن به گلوتن ایجاد می‌شود. گلوتن در مواد غذایی مثل جو، گندم و چاودار دیده می‌شود. بدین ترتیب هر زمان که فرد بیمار گلوتن دریافت کند، سیستم ایمنی بدن دست به کار می‌شود و به سلول‌های روده حمله می‌کند. در نتیجه به سطح جذبی روده آسیب وارد می‌شود و بدن دیگر نمی‌تواند مواد مغذی مثل ویتامین‌ها، پروتئین، کربوهیدرات‌ها و چربی را جذب کند.
علائم بیماری سلیاک چیست؟
ممکن است علائم بیماری سلیاک در افراد مختلف متفاوت باشد. شایع‌ترین علائم سلیاک عبارتند از:
- دل درد
- نفخ
- کاهش اشتها
- کاهش وزن
- اسهال
- یبوست
- کم‌خونی فقر آهن
- پوکی استخوان
- سردرد
- خستگی
- آفت‌های دهانی
- درد مفاصل
- اختلالات سیستم عصبی
- قاعدگی نامنظم
علت بیماری سلیاک چیست؟
هنوز علت دقیق بیماری سلیاک مشخص نیست. به نظر می‌رسد که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی سبب بروز این اختلال باشد. بیماری سلیاک یک بیماری خودایمنی است. در بیماری‌های خودایمنی، سیستم ایمنی بدن به اشتباه با ساختن آنتی‌بادی به سلول‌های سالم یا بعضی مواد غیر آسیب‌رسان، حمله می‌کند.
پرزهای روده باریک به طور طبیعی سبب افزایش سطح جذب مواد غذایی می‌شوند. در بیماری سلیاک با از بین رفتن این پرزها، جذب مواد غذایی مختل می‌شود.
عوامل محیطی
تصور بر این است که ابتلا به برخی عفونت‌های ویروسی در اوایل کودکی احتمال ابتلا به سلیاک را افزایش می‌دهد. همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد مواجهه با گلوتن قبل از سن ۳ ماهگی نیز این احتمال را بالا می‌برد.
چه افرادی در معرض ابتلا به بیماری سلیاک هستند؟
موارد زیر احتمال ابتلا به سلیاک را افزایش می‌دهند:
- ابتلای بستگان درجه یک به سلیاک
- افراد مبتلا به سندروم داون
- ابتلا به دیابت نوع یک
- ابتلا به سایر بیماری‌های خودایمنی
از این رو پزشکان توصیه می‌کنند، در صورت داشتن هر یک از موارد گفته شده، کودک از نظر ابتلا به سلیاک نیز مورد بررسی قرار گیرد.
بیشتر بدانید: گفتار درمانی در ارومیه
راهکارهای درمانی بیماری سلیاک
این بیماری نیز مانند بسیاری از بیماری‌های دیگر درمان قطعی ندارد و به فرد مبتلا توصیه می‌شود که فقط رژیم غذایی بدون گلوتن را پیش بگیرد. گلوتن در مواد غذایی زیادی وجود دارد و پزشک شما را از خوردن این مواد منع می‌کند. مهم ترین غذاهایی که باید از وعده‌های روزانه بیماران حذف شوند، شامل موارد زیر هستند:
- مالت جو و چاودار
- آرد سمولینا
- نگهدارنده‌ها و مواد افزودنی
- برخی از داروها
- بعضی از ویتامین‌ها و مکمل‌های غذایی
همچنین اگر آسیب روده کوچک شدید باشد و التهاب دیده شود، باید از استروئیدها جهت بهبود التهاب و کاهش نشانه‌های بیماری استفاده کرد. در طول فرآیند درمان، بیماران مبتلا به سلیاک باید به طور مداوم توسط پزشک معالج خود معاینه شوند تا مشخص شود که بدنشان چگونه به حذف گلوتن پاسخ داده است. بهبود این بیماری به فرد هم بستگی دارد، گاهی برای سنین پایین‌تر زمان کمتری طول می‌کشد و درمان بزرگسالان شاید چندین سال زمان ببرد.